کوله پشتی

در میان وسایل طبیعت‌گردی و کوهنوردی پس از کفش مهم‌ترین وسیله، کوله‌پشتی است؛ زیرا  تمام وسایل مورد نیاز کوهنورد برای صعود و فرود و شب‌خوابی در درون آن قرار می‌گیرد. کوله‌ها از گذشته تاکنون دستخوش تغییرات فراوانی شده‌اند؛ به طوری ‌که امروزه اگر برای اولین‌بار برای خرید کوله به یک فروشگاه وسایل کوه بروید شاید از دیدن سایزها، رنگ‌ها و اشکال مختلف آنها متعجب شوید! بنابراین لازم است با مشورت یک فرد خبره و با توجه به نیازتان کوله‌ای مناسب تهیه کنید تا همیشه و در همه حال بهترین کارآیی را برای شما داشته باشد، زیرا اگر شکل و اندازه کوله مناسب بدن شما نباشد، ممکن است بر اثر فشارهای وارده بر شانه و ستون مهره‌ها این عضوها آسیب ببینند.

درخصوص کوله پشتی باید به دو نکته زیر توجه داشت:

1- انتخاب و خرید کوله: فصل اجرای برنامه، چند روزه بودن برنامه، جنسیت کوهنورد (مرد یا زن )، حجم کوله (لیتر و یا اینچ مکعب)، وزن باری که در کوله قرار می‌گیرد، نوع فعالیت یا برنامه (کوهنوردی، سنگنوردی،...)

 2- تنظیم صحیح کوله پشتی روی بدن.

1- انتخاب و خرید کوله:
                                   کوله پشتی

در میان وسایل طبیعت‌گردی و کوهنوردی پس از کفش مهم‌ترین وسیله، کوله‌پشتی است؛ زیرا  تمام وسایل مورد نیاز کوهنورد برای صعود و فرود و شب‌خوابی در درون آن قرار می‌گیرد. کوله‌ها از گذشته تاکنون دستخوش تغییرات فراوانی شده‌اند؛ به طوری ‌که امروزه اگر برای اولین‌بار برای خرید کوله به یک فروشگاه وسایل کوه بروید شاید از دیدن سایزها، رنگ‌ها و اشکال مختلف آنها متعجب شوید! بنابراین لازم است با مشورت یک فرد خبره و با توجه به نیازتان کوله‌ای مناسب تهیه کنید تا همیشه و در همه حال بهترین کارآیی را برای شما داشته باشد، زیرا اگر شکل و اندازه کوله مناسب بدن شما نباشد، ممکن است بر اثر فشارهای وارده بر شانه و ستون مهره‌ها این عضوها آسیب ببینند.

 درخصوص کوله پشتی باید به دو نکته زیر توجه داشت:

1- انتخاب و خرید کوله: فصل اجرای برنامه، چند روزه بودن برنامه، جنسیت کوهنورد (مرد یا زن )، حجم کوله (لیتر و یا اینچ مکعب)، وزن باری که در کوله قرار می‌گیرد، نوع فعالیت یا برنامه (کوهنوردی، سنگنوردی،...)

 2- تنظیم صحیح کوله پشتی روی بدن.

1- انتخاب و خرید کوله:

تهیه کوله متناسب با جنسیت افراد: امروزه به غیر از کوله های معمول،کوله‌های ویژه‌ای نیز برای نوجوانان و بانوان ساخته می‌شود که متناسب با فیزیک بدنی آنهاست .کوله‌های مناسب برای خانم‌ها وآقایان به تناسب اختلاف‌های فیزیکی آنها با یکدیگر متفاوت است.کوله خانم‌ها عموماً با عباراتی چون   sl ، lady ، women  مشخص شده‌اند.

حجم کوله: حجم مناسب به سه عامل بستگی دارد: مدت زمان برنامه ، فصل اجرای برنامه و  حجم وسایل کوهنورد. کوله برنامه 1 روزه با 3 روزه فرق می کند ، حجم وسایل در زمستان از سایر فصلها بیشتر است و هرچه وسایل کوهنورد حرفه ای تر و کم حجم تر باشد به کوله کوچکتری نیاز خواهد داشت .اندازه کوله‌ها را برحسب فضای داخل آن، با واحد لیتر یا اینچ مکعب اندازه گیری می‌کنند که معمولاً از 30 تا 100 لیتر متفاوت است. کوله‌های 30 لیتری برای برنامه‌های یک روزه بدون وسایل خواب و یا دوچرخه سواری مناسب هستند. همیشه کوله‌ای را انتخاب کنید که پس از قرار گرفتن تمام وسایل دیگر فضایی خالی نداشته باشد تا شکیل و خوش فرم به پشت‌تان بنشیند. اگر کوله بزرگ‌تر باشد از فرم خارج شده و با لنگر انداختن موجب خستگی و آزار شما می‌شود و اگر کوچک‌تر هم باشد مجبورید مقدار زیادی از وسایل را به دور کوله آویزان کنید و یا در دست بگیرید.

 نوعی کوله نیز طراحی شده است که مخصوص حمل کودک است و علاوه بر جای مخصوص نشستن کودک که در حمایت هم باشد و سقوط نکند، دارای تعدادی جیب نیز برای وسایل ضروری است،

برحسب  مورد نیاز کوله،میتوان از جدول ذیل راهنمایی گرفت :

حجم اضافه کوله : معمولا ًبا علامت (+) برروی کوله نشان داده می شود و این قسمت برای مواقع ضروری بر روی کوله طراحی شده است و بهترین حالت کوله در نظر نگرفتن این قسمت می باشد .

وزن بار: از نکات قابل توجه است کوله‌هایی با حجم یکسان می‌توانند برای وزن‌های مختلفی از بار طراحی شده باشند. حداکثر وزنی را که برای حمل با کوله مناسب است به وسیله شرکت‌های معتبر سازنده اعلام می‌شود. حداکثر وزن مشخص شده به این معنا نیست که مثلا اگر وزن بیشتری داخل کوله قرار دادیم کوله پاره شود و طاقت آنرا نداشته باشد بلکه به معنی اینست که دیگر کوهنورد آن احساس راحتی نخواهد داشت و کل سیستم کوله برای انتقال وزن به روی بدن به صورت صحیح جوابگو نخواهد بود. می‌بینید که این نکته می‌تواند در انتخاب کوله شما تاثیر گذار باشد. شما باید علاوه بر مقدار حجم وسایل، وزن آنها را نیز محاسبه کنید یا تخمین بزنید تا کوله مناسب‌تری انتخاب کنید.

نوع برنامه: شرکت‌های سازنده کوله‌پشتی برای فعالیت‌های مختلف کوله‌پشتی‌های مختلفی طراحی و تولید می‌کنند.مانند: کوله‌های کوهنوردی‌، کوهنوردی فنی یا آلپی‌، طبیعت‌گردی و کمپینگ‌، کوله‌های یک روزه. مثلا کوله‌های طبیعت‌گردی دارای جیب‌های مختلفی اطراف کوله هستند و در برخی مدلها یک کوله کوچک به کوله متصل شده که می‌توان آن‌را جدا کرد و زمانی‌که  اطراف کمپ می‌خواهید گشت و گذار کنید یا به قله بروید همراه ببرید، کوله‌های کوهنوردی نیز که برای حمل بار در ساعت‌های طولانی مناسب بوده، ظاهری کشیده‌تر دارند و جیب‌های کمتری در اطراف دارند.
برخی از کوله‌های قدیمی که امروزه نیز گاهاً استفاده می‌شوند دارای یک زین فلزی در خارج از کوله هستند که با پشت فرد در تماس است و چون بار را به تناسب بین شانه و پشت و کفل تقسیم می کند برای بارکشی های سنگین و حتی در موارد اضطراری برای حمل مجروح مناسب است . اشکال این کوله ها وزن بیشتر و ارتفاع و پهنای زیاد است . چون در مسیرهای تنگ یا دارای شاخه های درخت و یا سنگنوردی باید از کوله های باریکی استفاده کرد که عرض آن بیشتر از بدن نباشد . کوله های قدیمی دارای جیب هایی نیز در پشت و طرفین هستند که می توانید وسایل ضروری و دم دست را در آنها قرار دهید . ولی کوله های جدیدتر که بیشتر برای برنامه های فنی و یا زمستانی بکار می روند بجای جیب های بیرونی دارای یک جیب بزرگ در روی سر کوله هستند و بعضا نیز در بخش انتهایی کوله محفظه ای را جداکرده اند که دارای زیپ است (اصطلاحاً به آن دیافراگم می گویند) و می توان برای وسایل ضروری و یا کیسه خواب از آن استفاده کرد ؛ در دوطرف و پشت کوله نیز بندهایی برای بستن وسایلی مانند فوم ، زیر انداز و کلنگ و باتوم و کرامپون و ... تعبیه شده است  .
جنس کوله ها معمولا صد درصد ضد آب است که در انواع جدید از پارچه های گورتکس که سبکتر نیز هستند استفاده می شود . رنگ کوله نیز مانند لباسها باید بشکلی باشد که متضاد با محیط برنامه مورد نظر شما باشد تا از دور کاملا به چشم بیاید این مسئله در صورت گم شدن و یا مجروح و زمینگیر شدن به جستجوگران کمک زیادی می نماید . بنابراین کوله ها معمولا به رنگ های قرمز و زرد و آبی ساخته می شوند .

نوعی از کوله ها که به رنگ سبز و یا پلنگی هستند مخصوص شکارچیان و یا سربازان است که می خواهند در استتار باشند  .

کوله های باریک و لوله ای شکلی با جنس ضخیم نیز برای غارنوردی و آبشارنوردی ( دره نوردی ) ساخته شده اند که مناسب مسیرهای تنگ و خیس و خشن است  .

۲-تنظیم کوله‌پشتی: هدف از تنظیم کوله پشتی، انتقال صحیح وزن بار کوله پشتی بر روی بدن کوهنورد است  و به نحوی است که حدود 80 در صد و حتی بیشتر از وزن بار به روی پایین کمر و لگن منتقل شود و شانه‌های کوهنورد بیشتر در کنترل استقرار بار نقش داشته باشند. قبل از خرید کوله‌پشتی باید به یک نکته دیگر هم دقت کنید، هر کوله‌پشتی برای یک محدوده مشخص اندازه تنه کوهنورد مناسب است. برای هر کوله چیزی به عنوان Torso در قسمت ویژگی‌های کوله (Specification) آمده است و محدوده‌ای را به اینچ مشخص کرده. مثلاً برای Torso (محدوده کمر به بالا) کوله ای که 13-20 اینچ ذکر شده یعنی بین 33 سانتیمتر تا حدود 51 سانتیمتر. این عدد اندازه ارتفاع تنه شماست به این نحو که از بالای باسن تا ابتدای گردن (جایی که شانه و گردن به هم می‌رسند) را اندازه‌گیری می کنیم. حال در موقع خرید کوله‌پشتی باید کوله‌ای را بخرید که اندازه تنه شما در محدوده اندازه ذکر شده کوله‌پشتی باشد و متاسفانه ما کمتر به آن توجه می کنیم . در تنظیم کوله با ید بعد از انداختن کوله روی شانه به تنظیم بندها و فیکس بودن کوله روی بدن اطمینان حاصل گردد. بخشی از کوله که با پشت فرد در تماس است شاید مهم‌ترین بخش باشد که باید مانع از چسبیدن کوله به پشت و عرق کردن شود. کوله‌ها معمولاً بند بزرگی در قسمت پایین دارند که بدور کمر(بند کمر) پیچیده می‌شود و در حفظ تعادل مؤثر است. برخی نیز دارای بندکی مشابه و در جلوی سینه (بند سینه )هستند که تعادل بالای کوله را حفظ می‌کند ولی موقع صعود که تنفس و حرکت سینه زیاد و سریع است بهتر است که بسته نشود و فقط موقع پایین آمدن آن‌ را ببندید  بندهای شانه و بند کوله‌کشی (یا بند بارکشی) نیز باید تنظیم شوند.

چینش کوله: (مطابق شکل بالا ) موقع چیدن کوله،وسایل سخت و فلزی را در تماس با بدنه کوله قرار ندهید زیرا اگر در پشتتان باشد باعث آزار و اگر در اطراف باشد بر اثر کشیده شدن کوله به در و دیوار باعث پارگی کوله می شود . وسایل را طوری بچینید که سنگین تر ها در نزدیک ترین محل کوله به کمر باشند (به مرکز ثقل بدن و کوله دقت کنید) و همچنین وسایل را به ترتیب استفاده داخل کوله قرار دهید . کوله چینی خود یک هنر است که با تمرین در شرایط مختلف روز و شب و هوای سرد و گرم و با دستکش های کلفت و ... بدست می آید . جای وسایل را کاملا بخاطر داشته باشید تا با چشم بسته هم بتوانید وسیله مورد نظر را بیابید .مواد سوختی را در ظرفی با دری محکم (ظروف آب بندی شده)ریخته و داخل چندین پلاستیک قرار دهید تا نشت آن باعث خرابی کوله و لباس و غذاها نشود  .
آب و هوا در کوهپایه ها و ارتفاعات بسیار متفاوت است و شما باید آمادگی رو دررو شدن ناگهانی با آب و هوای نا مساعد را داشته باشید. لباسهای لازم برای باران را به همراه داشته باشید و آنها را در قسمتی از کوله پشتیتان قرار دهید که بتوانید به سرعت و را حتی به آن دسترسی داشته باشید. حتما وسایل درون کوله پشتیتان را در کیسه های پلاستیکی قرار دهید تا خیس نشوند. بخصوص لباسهای اضافه تان را بدقت محافظت کنید .خیس شدن لباسهای اضافه می تواند تمام آمادگی شما را در برابر مشکلات (از جمله سرمازدگی ) از بین ببرد.

چند توصیه: در خرید کوله و همه وسایل کوهنوردی چون با آسایش و سلامت  شما سروکار دارد به قیمت فکر نکنید و بیشتر به کیفیت ، دوام و راحتی و وزن کم آن بها دهید ؛ همچنین وسایل خود را تخصصی نمایید و بدنبال کوله ای برای همه برنامه ها و یا همه فصول نباشید.

مجموع وزنی که یک فرد مجاز به حمل آن است برای افراد با تناسب اندام ،حداکثر یک سوم وزن شخص و برای افراد عادی، حداکثر یک چهارم وزن فرد می باشد.

قبل از اجرای برنامه از سالم بودن کوله خود اطمینان حاصل کنید.

چنانچه کوله پشتی شما کثیف شد می توانید آنرا با آب نیمگرم و صابون بشویید و از حرارت مستقیم به آن جلوگیری کنید. از شستن کوله با مواد شیمیایی (تاید)، چنگ زدن و انداختن در ماشین لباسشویی خودداری نمایید زیرا مواد ضد آب آن بعد از مدتی از بین خواهند رفت.

از حمل ظروف شیشه ای در داخل کوله ها خودداری کنید زیرا احتمال شکسته شدن و در نتیجه پاره کردن کوله زیاد می باشد. ضمن اینکه وزن این ظروف نیز  زیاد و همراه آوردن آنها مردود می باشد. 

در مواقع استراحت،کوله را در جای مناسب قرار دهید تا از غلطیدن به پایین جلوگیری شود همچنین در معرض نور خورشید یا هوای مناسب قرار گیرد که تا حدی از رطوبت پشت آن کاسته شود. 

می توانید کاوری جهت مراقبت از کوله در مقابل باران و خیس شدن آن تهیه کنید.(کاور باران Rain cover : پارچه ای ضد آب به اندازه سطح کوله است که دور آن کش می باشد). هنگام حرکت در زیر باران و یا در مواقعی که کوله در بیرون چادر است می توان از آن استفاده کرد. 
هنگام مراجعت از برنامه حتماً کوله خود را از ظروف کثیف یا مواد غذایی مانده از برنامه و نیز لباسهای خیس و کثیف تخلیه کنید و یا در صورت نیاز آنرا ترمیم کنید تا برای برنامه بعد آماده باشد. 

در آخر هم این که باید چند کوله را کهنه و یا پاره کنید تا بتوانید کوله مناسب خود را پیدا کنید ! بدانید هرگرم اضافه،بر وزن کوله می افزاید همچنین با کوله بزگتر وسوسه می شوید آنرا پرکنید .به مرور زمان این تجربه حاصل خواهد شد که چه وسایلی ضروری ترند.